Foto: Unsplash
Schimmel heeft als eigenschap dat het meer en meer wordt als je het niet bestrijdt. Het woekert voort alsof het een lieve lust is. Om schimmel te stoppen is een grote schoonmaak nodig met sterke middelen. Dat gaat zeker op voor het gebruik van vingerafdrukken!
Gemakkelijk
Je hoort het steeds vaker dat bedrijven en instellingen vingerscanapparatuur gebruiken voor identificatie of urenregistratie. Men gebruikt dan termen als “gemakkelijk” en “secuur”. Uiteraard in het belang van de ondernemer of instelling. Dat is heel opmerkelijk, want het mag niet. Je komt het overal tegen, maar niemand slaat alarm. Ook de media niet, tot mijn verbazing. Het lijkt heel gewoon geworden, terwijl de wetgeving juist in 2018 enorm is aangescherpt.
Fluitje van een cent
Vingerafdrukken vallen onder biometrische gegevens. De wetgeving daarover is behoorlijk streng en straffen op misbruik behoorlijk hoog. En dat is heel logisch, want met biometrische gegevens kun je knap lelijke dingen doen. Zeker bij vingerafdrukken. Want die zijn buitengewoon gemakkelijk te vervalsen, een fluitje van een cent. Je zal maar slachtoffer worden van iemand die je afdruk kopieert. Dan zijn de rapen echt gaar.
Kerncentrale
De wetgeving is glashelder en de uitspraken van de rechter ook. Je mag geen biometrische gegevens afnemen, opslaan, delen en gebruiken. Slechts in zeer beperkte gevallen mag dat wel. Maar dan gaat het echt over zaken als bijvoorbeeld de beveiliging van de kerncentrale van Borssele. Dus niet voor het openen van de kassa, toegang bij een bedrijf of urenregistratie. Daar moet altijd worden gekozen voor een minder ingrijpend identificatiemiddel, zoals een pasje, pincode of tag. Wat is er eigenlijk mis met een pasje of tag?
Toestemming
Bedrijven, vooral de verkopers van de vingerscanapparatuur schermen met het argument dat het wel mag met de toestemming van de werknemers van een bedrijf. Ook zeggen ze dat de vingerafdruk wordt versleuteld. Zo’n verkopend bedrijf neemt echter nooit de verantwoordelijkheid voor de financiële gevolgen als het misloopt bij de rechter. De Autoriteit Persoonsgegevens en Staatsecretaris van Ark (Sociale Zaken) zijn er duidelijk over. Als er sprake is van een of andere vorm van gezagsverhouding of afhankelijkheid wordt een vingerafdruk niet met 100% zekerheid vrijwillig afgegeven en dus mag het niet! Als bedrijf moet je het eigenlijk ook gewoon niet willen. Gemak is nooit een goed argument om de regelgeving te ontduiken of terzijde te schuiven. Het risico van misbruik is veel te groot.
Ontsporing bij de overheid
De ernstigste ontsporing van het gebruik van de vingerafdruk heeft plaatsgevonden bij de Gemeente Nissewaard. Nota bene de overheid zelve, u weet wel: de medewetgever. Een zaak waarbij de FNV een handhavingsverzoek heeft ingediend (bestuursrechtelijke aangifte). Bijstandsgerechtigden, en alleen deze mensen en dus niet de ambtenaren, werden verplicht om hun vingerafdruk af te staan als ze zonder loon te werk werden gesteld bij een “sociale werkplaats”. In de documenten, die volgens de Gemeente Nissewaard zelf, stonden dwingende teksten en toespelingen op financiële sancties als men de vingerafdruk niet afgaf. Tot op de dag van vandaag wil deze gemeente geen excuses maken aan de uitkeringsgerechtigden voor het gebruik van de vingerafdruk en wil er niet over praten.
Rol brancheorganisaties
Ondernemers kloppen soms aan bij hun brancheorganisatie met de vraag of het afnemen van biometrische gegevens mag. Ondernemers in, bijvoorbeeld de horeca, zeggen dat hun brancheorganisatie Koninklijke Horeca Nederland heeft gezegd dat het mag. Desgevraagd is men daar na confrontatie met uitspraken van de Autoriteit Persoonsgegevens en rechters een stuk genuanceerder. Maar eigenlijk moet zo’n brancheorganisatie glashelder zijn. Ze zouden de leden moeten adviseren: Doe het niet, verzin geen trucjes, u kunt heel hoge boetes tegemoetzien!
Privacyschending lijkt dus wel schimmel. Als het niet wordt bestreden overwoekert en bederft het alles. Dat vraagt om stevige bestrijding. Dat moet vanuit de maatschappij zelf, maar zeker ook vanuit de Autoriteit Persoonsgegevens. Nu is het net of privacyschending gewoon mag. Dat mag niet, het is strafbaar!
Gepubliceerd bij www.privacyfirst.nl & Joop.nl van BNNVARA
Documentatie:
Gemeente Nissewaard
FNV Handhavingsverzoek
https://alfredblokhuizen.nl/wp-content/uploads/2019/08/Handhavingsverzoek-AP-12-8-2019.pdf
Uitspraak Manfield
https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2019:6005
Restaurantketen de Watertuin
https://www.rijnmond.nl/nieuws/186633/UPDATE-Restaurantketen-gebruikt-onterecht-vingerscan
Vingerafdruk stelen, fluitje van een cent